Barack Obama wygrał

Na początek najbardziej banalne stwierdzenie z możliwych – to historyczny dzień, nie tylko dla Stanów Zjednoczonych ale także dla demokracji. To, jak widać system zdolny do samoodnowy – w czterdzieści lat po zamachu na Martina Luthera Kinga i twardej walce o faktyczną likwidację segregacji rasowej czarnoskóry Amerykanin został przywódcą ciągle najważniejszego państwa na świecie. Dalej nie chcę jednak powtarzać komentarzy, które już się pojawiły lub pojawią. Odwołam się natomiast do felietonu, jaki na początku roku opublikowałem w magazynie „i-biz”, zwracając uwagę na innowacyjny charakter kampanii Obamy (Doskonałą analizę fenomenu kampanii Obamy publikuje „MIT’s Technology Review we wrześniowo/październikowym numerze). Poniżej obszerny fragment z „i-biza”:

Amerykańskie wybory to wielki show, który oszałamia intensywnością, agresją i wielkością budżetów na polityczny marketing. Krytycy Stanów Zjednoczonych widzą w tym spektaklu znak zepsucia amerykańskiej demokracji oliwionej olbrzymimi, w domyśle, oligarchicznymi pieniędzmi. To jednak ten system dał sympatykom partii demokratycznej szansę na historyczny wybór, czy chcą mieć jako swego kandydata kobietę, czy też Afroamerykanina. Decyzja zapadła nie za zamkniętymi drzwiami partyjnego konwentyklu, tylko w otwartych zmaganiach o każdy głos.
Jak wygrać w takiej sytuacji nie dysponując wszystkimi atutami, które miała do dyspozycji Hillary Clinton? Należy wystrzegać się rutyny, czyli postawić na innowacyjność. Żeby przebrnąć przez kampanię w USA potrzebne są wielkie pieniądze,  a tradycyjnym ich źródłem  były  korporacje i ludzie o grubych portfelach. Jeszcze jednak przed poprzednimi wyborami w 2004 r. zmieniło się prawo, ograniczając możliwość ?szarego? finansowania. Pojedyncza prywatna dotacja nie może przekraczać 2300 dolarów. Clinton była przekonana, że nowe prawo finansowania kampanii skutecznie zmarginalizuje Obamę, który nie mógł, tak jak ona i jej mąż, odwołać się do gęstych sieci politycznych i biznesowych przyjaciół.
Obama potraktował jednak przeszkodę jak zaletą i postanowił zmobilizować nowe sieci wsparcia, odwołując się do modeli biznesowych z Krzemowej Doliny. Sztabowcy senatora z Illinois zamiast trwonić czas na obiadach z członkami establishmentu szybko budowali sieci relacji w wirtualnej przestrzeni. MySpace, Facebook, My.BarackObama.com stały się miejscami integrującymi sympatyków Obamy. Sieci wymiany informacji szybko stały się sieciami pozyskiwania pieniędzy, także jednak zgodnie z modelami skopiowanymi z Krzemowej Doliny i e-biznesu. A te, dzięki swej automatyzacji równie łatwo obsługują zarówno maksymalne wpłaty po 2300 dolarów, jak i mikroskładki. Używając języka Chrisa Andersona z ?Wired?, Obama dotarł do ?długiego ogona? amerykańskiego elektoratu: 94 proc. pieniędzy jakie pozyskał pochodziło z datków o wysokości 200 dolarów i mniej. W liczbach absolutnych te skromne składki przełożyły się na 55 mln dolarów zebranych tylko w lutym b.r., co okazało się rekordem wszechczasów.
Skuteczność z jaką Obama zbiera pieniądze zaskoczyła cały establishment ? nie dość że kasa leje się strumieniami, to jeszcze niemal bez fizycznego zaangażowania głównego aktora, wszystko bowiem dzieje się w Sieci, zgodnie z logiką Web 2.0, która zaangażowała w sprawie wyboru Obamy blisko 1,3 mln darczyńców i 750 tys. aktywnych woluntariuszy zorganizowanych w 8 tys. grup i sieci. Ta mobilizacja to jednak znacznie więcej, niż tylko wydanie high-tech innowacyjnej maszyny biznesowa do finansowania kampanii politycznej. Wraz ze składkami finansowymi, nawet najmniejszymi pojawia się poczucie upodmiotowienia. Zwolennicy Obamy w internecie nie tylko zbierają pieniądze, ale także przedstawiają i dyskutują polityczne postulaty. Głównym miejscem tej debaty stał  wirtualny think-tank www.ohboyobama.com.
Paradoksalnie najbardziej zdumiewa jednak nie skuteczność Obamy ale zadufanie Clinton i jej  strategów. Szef jej sztabu, Mark Penn (prezes wielkiej agencji PR Burson-Marsteller) zdążył nawet w trakcie kampanii wydać świetną książkę ?Microtrends?. Niestety, zajęty pisaniem nie zauważył megatrendu, jaki ujawnił się już w 2004 r. To przecież wtedy Howard Dean zebrał 27 mln dolarów za pośrednictwem internetu i serwisu Meetup.com. Jeśli sukces Obamy zapowiada nadejście epoki ?polityki długiego ogona?, to dobry znak dla demokracji. Przynajmniej amerykańskiej.