Google w Brukseli

Wczoraj Komisja Europejska przesłuchiwała Google w związku z projektem Google Books.  W Stanach Zjednoczonych dobiega końca proces sądowy, którego wynikiem będzie porozumienie między Google, wydawcami, bibliotekami i autorami określające zasady dygitalizacji i udostępniania zdygitalizowanych książek. Sprawa ciągnie się już od kilku lat, trudno się dziwić – chodzi w istocie o rewolucję w obrocie książkami, na której ktoś zyska i ktoś może stracić. Optykę Google na tę sprawę przedstawia oficjalna witryna projektu Google Books.

Porozumienie amerykańskie dotyczyć będzie terytorium USA, jego konsekwencje dotkną jednak również wydawców europejskich. Stąd działania Komisji, by z jednej strony nie spóźnić się na pociąg i jednocześnie próbować narzucić maszyniście choć trochę własnych warunków. Stanowisko UE wykłada wspólne oświadczenie Viviane Reding i Charliego McCreevy, komisarzy unijnych, w którym stwierdzają, że najwyższy czas odsłonić nową e-kartę w dyskusji na temat dygitalizacji książek i praw autorskich.

Chodzi o to, by przystępując do cyfrowej rewolucji nie zmniejszyć ochrony praw autorów i wydawców do wynagrodzenia za swą pracę. Jednocześnie jednak dobrze byłoby skorzystać z potencjału, jaki daje udostępnienie milionów książek internautom. Olbrzymia część z nich jest niedostępna w obiegu księgarskim, ma często status utworów osieroconych. Jeśli są to dzieła, dla których autorzy zmarli przed 75 laty, można je bez obawy umieszczać w domenie publicznej. Z nowszymi jest jednak problem.

Europejscy uczestnicy sporu z Google obawiają się, że ugoda z internetowym gigantem stworzy de facto monopol w obrocie cyfrowymi książkami, a interes wydawców i autorów z Europy nie będzie właściwie reprezentowany. Google w odpowiedzi na te obawy daje ugodowe sygnały i przekonuje, że wszyscy będą szczęśliwi po akceptacji współpracy. Komisarze w swym oświadczeniu dostrzegają zalety „partnerstwa publiczno-prywatnego”, jednocześnie jednak pytają, co z projektami europejskimi, jak cyfrowa biblioteka Europeana, już w tej chwili zawierająca ponad 4 mln cyfrowych utworów. Istotę sporu dobrze relacjonuje The New York Times. Próbowałem poczytać coś ciekawego na stronie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na stronie głównej nie było nic, więc wrzuciłem w wyszukiwarkę hasło Google. Efectus nullus.