Avatar, opowieść o Jamesie Cameronie

Dyskusja wokół „Avatara” była, nie ukrywam, żywa i często stanowiła dla mnie wyzwanie. Są więc oczekiwania, bym zawiedzionym widzom, którzy pod wpływem mojej fascynacji poszli na film zwrócić pieniądze. Inni oczekują, bym zmienił pracę, bo podobno ujawniłem zakończenie filmu (a za to, jak mówią wtajemniczeni, Kain zabił Abla). I tak, jak sugeruję jeden z komentarzy, wszystko pokryje mgła niepamięci, wieczny jest bowiem sam „Avatar”.

Nie będę podsumowywał dyskusji, w zamian opowiem historię o Jamesie Cameronie, bo właśnie przeczytałem jego biografię „The Futurist. The Life and Films of James Cameron” autorstwa Rebekki Keegan. Biografia twórcy „Avatara” jest wynikiem niezwykle żmudnej dziennikarskiej pracy. Keegan dotarła do wszystkich osób mogących podzielić się informacjami pozwalającymi lepiej zrozumieć skomplikowaną i bogatą osobowość Camerona. Dziennikarka rozmawiała więc z wszystkimi żonami reżysera (obecnie konsumuje on piąty związek), jego dziećmi (ma ich piątkę), aktorami, w tym obecnym gubernatorem Kalifornii, Terminatorem Arnoldem Schwarzeneggerem.

Keegan przytacza dowcip, jaki w telewizji opowiedział o Cameronie  Quentin Tarantino: „Zmarł jeden z hollywoodzkich aktorów i poszedł do nieba. Stoi przed rajskimi wrotami i widzi faceta bujającego w górze na dźwigu z kamerą. Pyta więc św. Piotra: Co, Cameron zmarł? Nie, to Bóg udaje, że jest Cameronem.” Uzupełnieniem dowcipu są słowa samego Camerona wypowiedziane, gdy odbierał Oskara za „Titanika”: „Jestem królem świata”.

Mistrz skromny nie jest, nie jest jednak jak wynika z opowieści aroganckim bufonem – ciągle bawi go to co robi do tego stopnia, że podczas castingów sam obsługuje kamerę i ustawia światła. Ma natomiast niewątpliwie fioła na punkcie technicznej doskonałości, jego produkcje są tyle wyrazem twórczej wyobraźni, co technicznej i naukowej pasji. Ich realizacja wymaga iście przemysłowych instalacji – kolejne produkcje Camerona były kolejnymi najdroższymi filmami w historii: „Terminator”, „Titanic”, w końcu „Avatar”. Tylko taki rozmach może zaspokoić eschatologiczną wyobraźnię reżysera: Keegan odsłania kluczowy, formacyjny moment, kiedy w wieku 8 lat przyszłego mistrza Hollywood opanowała wizja zagłady termojądrowej.

Wystarczy poczytać „Podziemia” Dona deLillo, by zrozumieć że w Stanach Zjednoczonych przełomu lat 50. i 60. nietrudno było wpaść w nuklearną psychozę: dzieci chodziły do szkoły z nieśmiertelnikami, ludzie budowali prywatne schrony atomowe, a gdy doszło do kryzysu kubańskiego, wydawało się, że zagłada jest tuż. Ta katastroficzna świadomość towarzyszy Cameronowi podczas pracy nad każdym filmem, nawet komedią „Prawdziwe kłamstwa”, gdzie  scenę happy-endu, czyli całujących się bohaterów rozświetla wybuch bomby atomowej.

Książka Keegan to nie tylko świetny przewodnik po wyobraźni Camerona i jego, trzeba przyznać, niezwykłej biografii (stanowiącej doskonałą ilustrację amerykańskiego mitu o możliwości nieograniczonej kariery nawet gdy zaczyna się od zera, i to z kanadyjskim akcentem). „The Futurist” opowiada o kilku dekadach współczesnego kina, pokazując jak zmieniała się jego wrażliwość i sposób konstrukcji bohaterów (Keegan zwraca uwagę na rolę Camerona w wykreowaniu kobiet jako głównych bohaterek kina akcji). Polecam. Nie zabrakło oczywiście rozdziału o „Avatarze”.