Siła słabej władzy

Joseph Nye, jeden z głównych rzeczników koncepcji „soft power” opublikował właśnie książkę „The Future of Power” podsumowującą lata refleksji nad naturą władzy w relacjach międzynarodowych. Przypomnijmy, że soft power oznacza znaczenie miękkich czynników w uzyskiwaniu celów strategicznych (czyli poddawaniu adwersarza swej woli, czy to w sposób dla niego świadomy czy też nie). Najważniejszym składnikiem soft power jest kultura, zasady, wartości polityczne.

Nye przypomniał głośno o swych koncepcjach w 2004 r. w książce „Soft Power. Jak osiągnąć sukces w polityce światowej”, kiedy w gruzach legła polityka George’a W. Busha oparta na stosowaniu „hard power”, czyli siły zbrojnej. W Iraku udao się pokonać armię, nie udało się pozyskać serc Irakijczyków. Wraz ze zmianą władzy w Waszyngtonie akcje Nye’a wzrosły co się dziwić, sam wybór Obamy wzmocnił amerykańską „soft power” odświeżając legendę o kraju nieograniczonych możliwości. Jak niektórzy policzyli, wartość wizerunkowa – jakie dwa biliony dolarów.

Nye uważa jednak, że dziś koncepcję soft power trzeba rozwinąć do idei smart power, mówiącej że istotą władzy jest umiejętne wykorzystanie obu aspektów, miękkiego i mocnego. Dodatkowo sytuację problematyzuje rozwój internetu, który stał się jednocześnie ważnym instrumentem soft power (fenomen Twitterowych rewolucji), jak i hard power (akty cyberwojny, by wspomnieć o atakach na Estonię i Gruzję).

W tym samym czasie we Francji ukazała się ciekawa, choć ponura książka „Bug made in France ou l’histoire d’une capitulation culturelle”” Oliviera Poivre d’Arvora, dyrektora serwisu France Culture. Przekonuje w niej, że Francja i cala Europa poległy w wojnie na soft power, która wkracza w etap wojny totalnej, której wyrazem jest cyfrowa popkultura. Jak możemy konkurować z USA, skoro wieloletni budżet Unii na kulturę wynosi 400 mln euro, mniej niż James Cameron wydał na „Avatara”? Jaka czeka nas przyszłość, skoro jedna europejska krowa ma tysiąc razy większe dofinansowanie, niż europejski twórca? Zamieniliśmy się w skansen, który chcemy bronić anachronicznymi przepisami, jak ten choćby który ma umożliwiać odcinanie od internetu osoby naruszające prawo autorskie.