Człowiek-motyl, Anglia i modne teorie

Z wielką radością czytam komentarze naszych konserwatywnych publicystów na temat wydarzeń w Anglii. Jak to konserwatyści, świat widzą prosto – cywilizacja brytyjska upada, bo Brytyjczycy przestali wychowywać swoje dzieci przekonywał przed tygodniem Marek Magierowski w „Rzeczpospolitej”. I nic się nie zmieni, dopóki ludzie będą się rozwodzić, co jest znamieniem kryzysu rodziny. Słuszne spostrzeżenie, tylko co można z tym zrobić? David Willets, konserwatysta brytyjski i członek obecnego rządu Jej Królewskiej Mości do którego się odnosiłem w poprzednim wpisie dostrzega podobne problemy, tylko nie wyciąga sentymentalnych wniosków. Rozwody i głębokie zmiany strukturalne w społeczeństwie są m.in. skutkiem emancypacji kobiet. Kobiety kształcą się, stają się samodzielne ekonomicznie i nie zależą już od mężczyzn. Skutki prostego niby procesu są daleko idące, dostrzega Willets – np. rozwarstwienie ekonomiczne społeczeństwa. Wykształcone kobiety wychodzą za wykształconych facetów i razem zarabiają lepiej, niż niewykształcone kobiety skazane na niewykształconych facetów. Kiedyś było lepiej, bo ponieważ kobiety nie były wykształcone, wychodziły zarówno za wykształconych, jak i niewykształconych, rozkład dochodów był bardziej równomierny. Na dodatek rodzina trwała, bo niewykształcona kobieta bała się rozwodu. Czy stąd wniosek, że poprawa wykształcenia kobiet jest przyczyną upadku cywilizacji brytyjskiej?  W jakimś sensie tak, co jednak z tym można zrobić – zamknąć uczelnie przed kobietami?

Brytyjczycy nie wychowują dzieci, Willets o tym także piszę pokazując, jak pokolenie obecnych rodziców zużyło swój kredyt moralny umożliwiający skuteczną transmisję wartości. Cóż, warto przypomnieć sytuację na dwa tygodnie przed rozruchami – tematem była korupcja brytyjskich elit ujawniona w związku ze skandalem „News of the World” Ruperta Murdocha. Policjanci brali łapówki w dziesiątkach tysięcy funtów za udostępnianie tajnych danych a konserwatywny premier rządu gotów był w każdej chwili przyjmować ludzi Murdocha. Czego ci ludzie mogą nauczyć młodych „bandytów”? Ze są frajerami, bo kradną rejestrowani przez kamery, a nie po cichu, chronieni przez ściany swych gabinetów, ochroniarzy, etc.?

Oczywiście, tego typu wyjaśnienia sięgają do, jakby to powiedział Piotr Semka,  „modnych teorii społecznych”, a żeby zaprowadzić porządek trzeba odwołać się do teorii sprawdzonych, jak choćby koncepcja „wybitej szyby” wdrażana w USA przez Williama Brattona. Semka zachwyca się pomysłem sprowadzenia Brattona do Wielkiej Brytanii i dziwi się Brytyjczykom, że Brattona ni chcą. Cóż, problem w tym, że proces zmniejszania się przestępczości w amerykańskich miastach miał niezwykle złożony charakter. Jak przypomina Yochai Benkler w swej najnowszej książce „Penguin and the Leviathan”, miasta takie jak Chicago zastosowały zupełnie inne techniki pracy policyjnej, polegające na współpracy policji ze wspólnotami lokalnymi. Z kolei Steven Levitt, ekonomista, dowodzi, że kluczowe znaczenie dla zmniejszenia przestępczości w USA miało zmniejszenie odsetka młodych ludzi w grupach wykluczonych, najbardziej zagrożonych przestępczością. To zmniejszenie zaś było skutkiem liberalizacji prawa do aborcji w latach siedemdziesiątych. Oczywiście Semka wie, która koncepcja jest prawdziwa i sprawdzona, a która tylko modna.

Wszystkiemu i tak winni liberalni publicyści z „Wyborczej” , jak przekonuje Piotr Zaremba, których bohaterem Hajncel-Człowiek Motyl szydzący z uczuć religijnych Polaków:

Ludzie z Czerskiej wyobrażają sobie postęp prosto: napuścimy Hajncla na katoli, ale poza tym państwo będzie nadal chroniło nasze strzeżone osiedla, zaciszne restauracje i drogie samochody. Tymczasem wcale tak być nie musi, nawet jeśli Polska jest wobec zachodniej Europy o kilka lat spóźniona. Pan motyl to zapewne tchórz i oportunista, ale możliwe, że znajdą się inni, którzy powiedzą: skoro wolno wszystko w jednej sferze, dlaczego nie w innych. I któregoś dnia ucierpią samochody, restauracje, a może i domy.

Cudowny akapit, ile w nim obsesji, jaka wyrazista wizja polskiego kawiorowego socjalliberała, której zapewne trzeba przeciwstawić umęczonych konserwatystów jeżdżących maluchami i mieszkających w komunalnych mieszkaniach, bo tyle się ma w Polsce z obrony prawdziwych wartości. Po nim następuję akapit poważiejszy:

Wycofanie się z filozofii „róbta, co chceta” to zadanie dla giganta. Sam nie wiem, od czego należałoby zacząć i sam nie jestem przekonany, czy całkowity odwrót jest w świecie nowoczesnych technologii i towarzyszącego im podeptania różnych tabu w ogóle możliwy. Garnek raz odkryty nakryć na powrót dużo trudniej, to wie każdy, kto choćby oglądał „Tango” Mrożka. Ale też każdy pamięta, co było w finale „Tanga”. Naga siła!

Akapit mocny, oparty na słusznej moralnie, choć obawiam się, że fałszywej tezie. Ale bez sięgania do modnych teorii  wyjaśnić się tego nie da.