Polska-Korea dwa bratanki…Konferencja w „Polityce”

Za sprawą Instytutu Adama Mickiewicza do „Polityki” zawitali goście z Korei Południowej, by dyskutować z polskimi partnerami o znaczeniu kultury dla promocji i rozwoju. Odkryliśmy wiele podobieństw i jeszcze więcej różnic. Najważniejsza – Koreańczycy o bardziej interesują się Polską i naszą kulturą, niż my ich. Druga różnica, to rozumienie roli państwa w zarządzaniu rozwojem.

Koreańczycy nie mają wątpliwości, że na obecnym etapie rozwoju gospodarki lokomotywą są „content industries”, sektor zajmujący się wytwarzaniem treści, czyli w przybliżeniu coś, co my nazywamy sektorem kultury czy przemysłami kultury. Jak tłumaczyła przedstawicielka koreańskiego ministerstwa kultury, ich wartość wynika nie tylko z pieniędzy pochodzących ze sprzedaży filmów, gier komputerowych, muzyki. Dziś kultura to także technologia, od oprogramowania przez platformy internetowe po urządzenia, jak smartfony i tablety. Dlatego koreańskie państwo angażuje się w rozwój sektora treści, w tym największego jego fragmentu – kultury popularnej. Gangnam style stal się produktem eksportowym, o którym oficjalny przedstawiciel rządu na oficjalnej konferencji zagranicą mówi z dumą. My póki oficjalnie chwalimy się wiecznie żywym Chopinem, teatrem, generalnie – kulturą rozumianą jako sztuka wysoka. Słusznie jednak Tadeusz Zieliński z CD Projekt zauważył, że owszem, o ile Chopin i być może Penderecki znany jest w kręgach koreańskiej elity, to młodzież zna polskich gamerów zwyciężających w Counter Strike’a i takie gry, jak the „Witcher”.

Gry to odrębny temat, bo jak z kolei Jong Seong Kim z KeSPA, Koreańskiego Stowarzyszenia E-Sportu, stały się one ważną częścią koreańskiej gospodarki i nowej koreańskiej kultury. Znowu, walor gier komputerowych i e-sportu polega na tym, że działają jak lokomotywa, ich rozwój ciągnie za sobą rozwój innych obszarów życia: gospodarki (infrastruktura teleinformatyczna), technologii, kultury. A skoro tak, to warty jest proaktywnego podejścia państwa. W odpowiedzi na ten sposób myślenia poskarżył się Tadeusz Zieliński, że w Polsce gry komputerowe to ciągle sfera, na którą oficjalnie patrzy się wstydliwie, a e-sport nie znajduje nawet poparcia producentów gier komputerowych.

W czasie konferencji poszliśmy też trochę w historię, do roku 1980 pamiętnego dla obu narodów. W Polsce, wiadomo – narodziny „Solidarności”, w Korei 18 maja wybuchło powstanie w Gwangju, krwawo stłumione przez wojsko. „Solidarność” pożyła dłużej, też jednak skończyło się stanem wojennym. Jedno i drugie wydarzenie uruchomiło jednak proces ostatecznej dekompozycji dyktatur, które runęły pod koniec lat 80. pod naporem nowych aspiracji Polaków i Koreańczyków. Jak ta historia funkcjonuje w aktualnym życiu? Podobnie w obu krajach jest ciągle gorącym tematem, ciągle dzielącym i wywołującym emocje. Jak o nim mówić? Koreańczycy wpadli na pomysł, że zorganizują w Gwangju Biennale Sztuki Współczesnej. Już pierwsza edycja stała się olbrzymim sukcesem, na Biennale przyjechało 1,6 mln osób. Dziś frekwencja spada, jednak pomysł, by użyć sztuki i kultury jako wehikułu do pracy z bolesną sprawdził się (choć cały czas też jest krytycznie analizowany).

W Polsce powstaje Europejskie Centrum Solidarności, które ma stać się miejscem łączącym różne narracje związane z pamięcią o 1980 i współczesną aktualnością idei. O trudnościach i pomysłach na ECS opowiadał Konrad Knoch. Temat fascynujący, miałem okazję uczestniczyć w wielu dyskusjach związanych z planowaniem wystawy stałej i teraz z kolei z projektem wystawy czasowej mającej przedstawić sens solidarności jako żywej idei, rozwijającej się historycznie i pociągającej za sobą nowe praktyki i gramatyki bycia razem.