Rzeczy. O produkcji i przemyśle na marginesie raportu McKinseya

Wpis o Korei Południowej i teza o znaczeniu gier komputerowych oraz „content industries” zainspirowała kilka ciekawych komentarzy. Szkoda, że autorzy tych krytycznych nie przeczytali uważnie – opinie które tam przedstawiałem dzielą sami Koreańczycy. Gry komputerowe to niewielki pod względem obrotów sektor, Koreańczycy podkreślają jednak, że miał ogromne znaczenie dla wykreowania popytu na nowe gadżety: smartfony, infrastrukturę teleinformatyczną, etc. To jednak tylko część opowieści o grach i „miękkich przemysłach” jako o lokomotywie. Inną niesie najnowszy raport „Manufacturing the future: the next era of global growth and innovation” McKinsey Global Institue.Raport potwierdza przekonanie, że znaczenie produkcji przemysłowej nie maleje – przeciwnie, bogacenie się społeczeństw krajów rozwijających się powoduje, że na rynek w najbliższych latach trafi 1,8 miliarda nowych konsumentów głodnych nowych samochodów, telewizorów, telefonów. Autorzy tego bardzo obszernego i dokładnego raportu zwracają uwagę, na znaczenie produkcji dla innowacyjności – zdecydowana większość nakładów na badania i rozwój związanych jest z potrzebami produkcji. Produkcja ciągnie postęp technologiczny. Jednocześnie jednak postęp technologiczny zmienia świat produkcji. Zmiana najważniejsza polega na tym, że mimo wzrostu ilościowego w produkcji maleje jej udział w PKB krajów rozwiniętych, a także niektórych rozwijających się. I jednocześnie też maleje zatrudnienie. Fabryka samochodów, która w 1965 roku potrzebowała 5 tys. pracowników dziś zadowala się 1500.

Doskonale widać tę prawidłowość w USA, gdzie produkcja przemysłowa w ostatniej dekadzie wzrosła o 1/3 i o 1/3 zmalało zatrudnienie. Autorzy raportu szacują, że blisko 80 proc. tej redukcji jest skutkiem postępu technologicznego, tylko ok. 20 proc. wynikiem globalizacji i delokalizacji przemysłu. Również we wspominanej Korei Południowej, która jest siódmą potęgą przemysłową na świecie, zatrudnienie w produkcji zmalało o 11 proc. Ba, zatrudnienie w produkcji maleje nawet w Chinach. Pytanie gdzie, można znaleźć zatrudnienie. Oczywiście, w usługach – 8 na 10 nowych miejsc pracy powstaje właśnie w sektorze usług. Te najbardziej wartościowe, bo wytwarzające największa wartość dodaną, to m.in. wyśmiewane prze niektórych komentatorów „content industries”. W Korei Południowej (to dane koreańskie) zatrudniają 500 tys. osób, głównie młodych ludzi.

Raport McKinseya podważa wiele mitów, np. o upadku produkcji w Wielkiej Brytanii. Owszem, udział produkcji w PKB zmalał do 10 proc., ciągle jednak Wyspy są dziewiątą potęgą przemysłową, tuż za Francją. Prym wiodą ciągle Amerykanie (choć to już trwa spór o statystyki, niektóre wskazują, że pozycję lidera mają Chińczycy. Nawet jeśli, to raport pokazuje, jak bardzo chińska produkcja ciągle zależy od komponentów o wysokiej wartości dodanej z krajów bardziej rozwiniętych).